Bất kỳ bậc cha mẹ nào cũng đều muốn con mình “mỗi ngày đi học là một ngày vui”, có những mối quan hệ bạn bè tốt đẹp ở trường. Tuy nhiên trường học cũng giống như một xã hội thu nhỏ, sẽ có niềm vui và cả những mâu thuẫn khó tránh. Con bạn có thể được bạn bè yêu quý, nhưng cũng có thể trở thành đối tượng bạo lực học đường. Đó có thể là bạo hành bằng lời nói, hoặc đánh đập, cô lập,…

Vậy trong trường hợp này, cha mẹ cần phải xử lý ra sao?

– Bước đầu và cũng là bước khó nhất

Bước đầu tiên và cũng là bước nhiều bậc cha mẹ thường khó làm nhất: Đó là đừng ngắt lời kể của trẻ giữa chừng, và hãy bình tĩnh lắng nghe lời nói của con.

Mục đích của việc này là để tìm hiểu chính xác chuyện gì đã xảy ra, ai đã bắt nạt con bạn, khi nào và ở đâu? Điều này có xảy ra thường xuyên không? Tại sao con bạn lại là mục tiêu? Khi đó con phản ứng như thế nào?

Những thông tin trên sẽ giúp bạn tìm ra những giải pháp tốt nhất để con đối phó với những kẻ bắt nạt. Ngoài ra, bạn nên ghi chép lại những tình huống này, vì chúng có thể hữu ích nếu bạn gặp lãnh đạo trường học, phụ huynh của những đứa trẻ bắt nạt hoặc cơ quan thực thi pháp luật.

Bạn phải đặt mình vào vị trí của con và xem xét những lời phàn nàn một cách nghiêm túc. Nhấn mạnh với con rằng: Con không phải là người gây ra rắc rối và bạn sẽ tìm ra cách để con không bị tổn thương. Đừng bao giờ đổ lỗi hoặc phớt lờ cảm xúc của con bằng cách nói đơn giản “không có gì phải sợ” hoặc “hãy mạnh mẽ lên”.

Bị bắt nạt thực sự là trải nghiệm kinh khủng. Nếu cảm thấy con bị bắt nạt nhưng không dám nói, bạn có thể quan sát xem trẻ có những hành vi sau đây không:

– Cơ thể xuất hiện các vết bầm tím hoặc trầy xước không rõ nguyên nhân, hoặc quần áo bị rách.

– Đồ chơi, dụng cụ học tập, quần áo, bữa trưa hoặc tiền tiêu vặt biến mất.

– Đột ngột ủ rũ, hoặc có những hành vi thất thường, khó đoán.

– Có các triệu chứng đau đầu, đau dạ dày hoặc lo lắng.

– Khó ngủ, gặp ác mộng liên tục hoặc mệt mỏi quá mức. Bắt đầu bắt nạt anh chị em hoặc những đứa trẻ nhỏ hơn.

– Ăn uống ngấu nghiến mỗi khi đi học về (có thể vì bị bạn trấn lột đồ ăn trưa, tiền tiêu vặt).

– Không dám ở một mình hoặc bỗng dưng trở nên “đeo bám”.

Nếu cảm thấy có điều gì đó không ổn, đã đến lúc bố mẹ nói chuyện với con. Con có thể che giấu sự thật với bạn vì cảm thấy xấu hổ. Sau khi nói chuyện với con, bạn nên cân nhắc có nên đưa sự việc ra nhà trường hay không. Đừng hứa với trẻ rằng bạn sẽ giữ bí mật cho con, bạn có thể phải can thiệp để bảo vệ con.

– Bước hai: Lập kế hoạch cùng con

Sau khi đã có thông tin, bố mẹ có thể bắt đầu lập kế hoạch làm thế nào để giảm nguy cơ bị bắt nạt của con. Bạn và con có thể lựa chọn các phương án sau tùy theo tình hình thực tế.

– Ở nơi đông người: Bắt nạt thường xảy ra ở những khu vực không có người giám sát, vì vậy hãy nói với con bạn rằng dù ở trong phòng ăn, hành lang hay những không gian công cộng khác, chúng nên ở những khu vực đông người và an toàn hơn.

Khi cảm thấy nguy hiểm, rời đi càng sớm càng tốt. “Ba mươi sáu kế, “chuồn” là thượng sách”. Nói với con, không nói chuyện với kẻ bắt nạt và tránh giao tiếp bằng mắt. Nếu có thể, hãy cố gắng di chuyển đến khu vực có người lớn, trẻ lớn hơn hoặc nhiều người.

– Thay đổi lộ trình: Tìm hiểu thời điểm và địa điểm thường xuyên xảy ra bắt nạt và tìm các tuyến đường an toàn hơn. Nếu xe buýt không an toàn, hãy chuyển sang phương tiện giao thông khác, nếu công viên không an toàn, đừng đi nữa.

– Đừng trả thù: Cảnh báo trẻ không chống trả, vì sẽ chỉ làm tăng khả năng bị thương. Có quá nhiều trẻ em mang theo vũ khí, vì vậy chống trả là biện pháp cuối cùng của trẻ.

– Hãy rời đi ngay khi cảm thấy nguy hiểm. Bỏ túi xuống và chạy.

– Nhờ người lớn giúp đỡ: Trước khi yêu cầu sự giúp đỡ, trước tiên trẻ cần xác định xem người đó có đáng tin cậy hay không. Người tìm kiếm sự giúp đỡ phải nghiêm túc nhìn nhận sự việc, có khả năng đối phó với kẻ xấu, bảo vệ trẻ và nếu cần thiết, che giấu danh tính của mình.

– Cho con biết rằng, nói “dừng lại” với kẻ bắt nạt sẽ không hiệu quả. Những kẻ đó hiếm khi bỏ đi, vì vậy trong khi “chạy là thượng sách”, trẻ em đôi khi phải đối phó với những kẻ bắt nạt.

Cha mẹ nên dạy trẻ cách đối phó với chúng. Yêu cầu con chọn phương pháp dưới đây phù hợp nhất với hoàn cảnh cá nhân và giúp con thực hành:

+ Giữ bình tĩnh và không hành động hấp tấp. Kẻ bắt nạt không chỉ có xu hướng vũ lực mà còn biết rằng mình có thể dụ những đứa trẻ khác vào cuộc. Vì vậy đừng để chúng thấy rằng con đang khó chịu. Con có thể “đeo mặt nạ”, giả vờ như không quan tâm đến những hành động, lời nói khó chịu của kẻ bắt nạt. Điều này sẽ khiến con trông kiên quyết và dũng cảm.

+ Đừng hành động như một nạn nhân. Những người có hành vi cứng rắn ít bị bắt nạt hơn.

+ Nói “không” một cách dứt khoát. Dạy con hãy cứng rắn khi nói chuyện với kẻ bắt nạt (không bao giờ lầm bầm hoặc tỏ ra hèn nhát, hoặc sợ hãi). Nói “không” với những đòi hỏi của kẻ bắt nạt, hoặc nói con không thích những gì chúng đang làm và không thể chịu đựng được nữa. Hãy giữ thái độ thật cứng rắn.

– Dạy con nhìn vào kẻ bắt nạt với thái độ chắc chắn, không sợ hãi. Để kẻ bắt nạt nghĩ rằng con điềm tĩnh và không lảng tránh.

Bên cạnh đó, dạy con bạn cách đáp lại những lời xúc phạm. Hầu hết hành vi bắt nạt là bằng lời nói, chẳng hạn như vu khống, tung tin đồn,… Hãy giúp con xoa dịu sự căng thẳng trong cuộc đối đầu bằng cách đáp lại những lời nói xúc phạm, để chúng không dẫn đến cuộc ẩu đả.

Bạn có thể chọn lọc dạy con một vài thủ thuật và giúp con lặp lại chúng cho đến khi thành thạo và có thể sử dụng chúng một cách độc lập.

Theo nghiên cứu của nhà tâm lý học Kauru Yamamoto thuộc Đại học Colorado, bị bắt nạt trước mặt bạn bè đồng trang lứa là vấn đề đáng lo ngại thứ hai đối với trẻ em, sau việc mất đi sự bảo bọc của gia đình. Một khi trẻ bất ngờ bị làm nhục, sự tự tin của trẻ sẽ suy giảm mạnh. Vì vậy cha mẹ nên tìm cách nâng cao sự tự tin cho trẻ. Dưới đây là một vài gợi ý:

+ Học võ: Một số trẻ nhận thấy rằng bằng cách học võ, đấm bốc hoặc cử tạ, sự tự tin của chúng sẽ tăng lên. Con bạn có cảm thấy như vậy không?

+ Nâng cao kỹ năng xã hội: Nếu con bạn bị tấn công vì không giỏi giao tiếp với mọi người, hãy dạy con một số kỹ năng xã hội và sau đó khuyến khích con thực hành nó bằng cách tham gia vào các câu lạc bộ khác nhau.

+ Giúp trẻ kết bạn với ít nhất một người bạn.

+ Để trẻ thành thạo một kỹ năng: Tìm một điều mà con bạn thích làm và làm tốt hơn những điều khác. Đó có thể là sở thích, thú vui, môn thể thao mà con yêu thích hoặc một trong những tài năng đặc biệt của con. Giúp con phát triển kỹ năng này và sự tự tin của cô ấy sẽ phát triển cùng với nó.

Tóm lại, cách bảo vệ tốt nhất khi con bị bắt nạt là dạy con các chiến lược khác nhau để giúp con có thể đối phó và xây dựng sự tự tin cho bản thân.