Công an quận Đồ Sơn (TP. Hải Phòng) vừa bắt giữ nhóm đối tượng có hành vi buôn bán người dưới 16 tuổi. Nạn nhân được xác định là bé gái 2 tuổi chưa có giấy khai sinh và trong số những đối tượng bị bắt giữ có trường hợp được xác định là mẹ đẻ cháu bé.
Danh tính nhóm đối tượng gồm: Đặng Văn Dũng (SN 1989, trú tại xã Đoàn Xá, huyện Kiến Thụy,TP. Hải Phòng); Bùi Thị Phương (SN 1990, ở xã Ân Nghĩa, huyện Lạc Sơn, Hòa Bình) và Vũ Thị Hiền (SN 1996, ở xã Nam Thái, huyện Nam Trực, Nam Định). Trong đó, đối tượng Hiền chính là mẹ đẻ của bé gái (SN 2020, tên thường gọi ở nhà là Thóc) và hiện cháu bé này đã được Công an quận Đồ Sơn bàn giao cho người thân chăm sóc.
Theo cơ quan công an, hơn 2 năm trước, Hiền lấy chồng cùng quê. Sau khi sinh được bé Thóc, do vợ chồng xảy ra mâu thuẫn nên Hiền và chồng đã sống ly thân. Thời điểm này, chồng đến tỉnh Bắc Giang làm ăn, còn Hiền theo bố mẹ đẻ về Hải Dương bán phở.
Do tính ham chơi nên thời gian gần đây Hiền vướng vào nợ nần không có tiền trả và bị nhiều người gây sức ép. Trong khi đang cần tiền, đối tượng gặp Dũng và Phương nói chuyện thì được chúng bày cách bán con lấy tiền.
Ngay sau đó, Hiền đưa con gái 2 tuổi đến TP. Hải Phòng chờ sẵn, còn Dũng và Phương kết nối với các đối tượng ở TP. Móng Cái (Quảng Ninh) xem ai có nhu cầu nhận con nuôi thì sẽ mang bán lấy tiền chia nhau.
Vào khoảng 19h ngày 28/8, Công an quận Đồ Sơn nhận được đơn trình báo của bà Nguyễn Thị T. (SN 1980, trú tại quận Lê Chân, TP. Hải Phòng) về việc có 1 nhóm đối tượng với biểu hiện nghi vấn giữ người trái pháp luật ngay trên địa bàn quận Đồ Sơn. Nhận được tin báo, cơ quan công an nhanh chóng tiến hành xác minh và phát hiện sự việc.
Nhóm đối tượng bị Công an quận Đồ Sơn bắt giữ. Ảnh: Cơ quan Công an
Theo Tiến sĩ Đặng Văn Cường – Ủy viên Ban chấp hành Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, hành vi của các đối tượng là vi phạm pháp luật khi có ý định bán cháu bé để lấy tiền trả nợ. Hành vi này xâm phạm nghiêm trọng đến quyền trẻ em, gây mất an ninh trật tự và tìm ẩn nhiều nguy cơ, hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Bởi vậy cơ quan điều tra cần vào cuộc xác minh làm rõ để xử lý đối tượng theo quy định của pháp luật.
Hiến pháp và pháp luật Việt Nam ghi nhận bảo đảm và bảo vệ các quyền trẻ em, trong đó có quyền sống, quyền được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục bởi cha mẹ, những người thân thích cho đến khi trưởng thành. Pháp luật nghiêm cấm hành vi mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em. Điều 6 (Luật trẻ em năm 2016) quy định về các hành vi bị cấm, trong đó có: “Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em…”.
Người thực hiện các hành vi bị cấm theo quy định của luật trẻ em sẽ bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Với hành vi mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em thì người thực hiện hành vi sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của bộ luật hình sự.
Luật trẻ em năm 2016 cũng có nhiều nội dung quy định về Quyền trẻ em trong đó có quy định: Trẻ em có quyền được bảo vệ tính mạng, được bảo đảm tốt nhất các điều kiện sống và phát triển; Trẻ em có quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng để phát triển toàn diện; Trẻ em có quyền được sống chung với cha, mẹ; được cả cha và mẹ bảo vệ, chăm sóc và giáo dục, trừ trường hợp cách ly cha, mẹ theo quy định của pháp luật hoặc vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.
Khi phải cách ly cha, mẹ, trẻ em được trợ giúp để duy trì mối liên hệ và tiếp xúc với cha, mẹ, gia đình, trừ trường hợp không vì lợi ích tốt nhất của trẻ em; Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc làm tổn hại đến sự phát triển toàn diện của trẻ em; Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt.
Đồng thời, Luật trẻ em cũng quy định trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc đảm bảo thực hiện quyền trẻ em trên thực tế. Quy định về quy trình thực hiện các biện pháp để bảo vệ trẻ em, phòng ngừa trẻ em khỏi nguy cơ bị bắt cóc, bị đánh tráo, chiếm đoạt, bị bạo hành, xâm hại…
“Theo quy định của pháp luật thì chỉ có cha mẹ, người giám hộ, người có trách nhiệm trong việc quản lý, chăm sóc, bảo vệ, giáo dục trẻ em thì mới có quyền giữ trẻ em để trông coi, bảo quản, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh. Còn những người khác không có chức năng nhiệm vụ quyền hạn, không có trách nhiệm quản lý, chăm sóc, giáo dục trẻ em mà lại thực hiện hành vi chiếm giữ trái phép trẻ em hoặc giao trẻ em cho người khác chiếm giữ là hành vi vi phạm pháp luật. Trường hợp giữ trẻ em nhằm mục đích giao cho người khác để nhận tiền thì đây là hành vi mua bán người dưới 16 tuổi theo quy định tại Điều 151 (BLHS 2015)”, Tiến sĩ Cường phân tích.
Tiến sĩ Đặng Văn Cường cho rằng, vụ việc cho thấy một bộ phận giới trẻ hiện nay sống thiếu trách nhiệm, coi nhẹ chuẩn mực đạo đức xã hội
Tiến sĩ Cường cũng cho rằng, trong vụ việc này nếu kết quả xác minh của cơ quan điều tra cho thấy các đối tượng này đã có hành vi chuyển giao trẻ em nhằm nhận tiền, lợi ích vật chất thì sẽ bị xử lý hình sự về tội mua bán người dưới 16 tuổi với mức chế tài nghiêm khắc. Trường hợp hành vi mới ở mức độ giai đoạn chuẩn bị, “giao dịch” mua bán người chưa được thực hiện, chưa thành công thì các đối tượng này có thể được áp dụng quy định về phạm tội chưa đạt để giảm bớt một phần trách nhiệm hình sự.
Như vậy, trong vụ việc này, cơ quan điều tra sẽ làm rõ nguyên nhân động cơ của vụ việc, làm rõ diễn biến hành vi của các đối tượng. Đặc biệt là xác định những hành vi cụ thể, tính chất nguy hiểm của các hành vi này được xác định hành vi này đã thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm của tội mua bán người dưới 16 tuổi ở giai đoạn phạm tội chưa đạt hay chỉ là hành vi giữ người trái pháp luật, chưa thực hiện hành vi mua bán người dưới 16 tuổi ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội hoặc phạm tội chưa đạt.
Đây là một vụ việc phức tạp, xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân là trẻ em, xâm phạm đến quyền được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự an toàn xã hội. Cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ lời khai ban đầu của đối tượng về khoản nợ đến mức phải “bán con”. Nếu có hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự đến mức có thể xử lý hình sự hoặc có hành vi cưỡng đoạt tài sản thì cơ quan điều tra cũng sẽ tiếp tục điều tra mở rộng để xử lý các đối tượng vi phạm về cho vay trong giao dịch dân sự, xâm phạm quyền sở hữu tài sản của công dân.
“Qua vụ việc này cho thấy một bộ phận giới trẻ hiện nay sống thiếu trách nhiệm, buông thả, coi nhẹ chuẩn mực đạo đức xã hội. Chỉ vì mưu cầu, lợi ích cá nhân, vì tính ích kỷ của bản thân mình mà sẵn sàng bán cả đứa con do mình dứt ruột đẻ ra. Hành vi của người phụ nữ trong trường hợp này là rất đáng trách, đáng lên án và cần phải có bản án nghiêm minh, thích đáng để răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội”, Tiến sĩ Đặng Văn Cường chia sẻ.
Điều 151. Tội mua bán người dưới 16 tuổi
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
b) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
c) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản này.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
b) Lợi dụng hoạt động cho nhận con nuôi để phạm tội;
c) Đối với từ 02 người đến 05 người;
d) Đối với người mà mình có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng;
đ) Đưa nạn nhân ra khỏi biên giới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
e) Phạm tội 02 lần trở lên;
g) Vì động cơ đê hèn;
h) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;
i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên, trừ trường hợp quy định tại điểm d khoản 3 Điều này.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
d) Đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
đ) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;
e) Đối với 06 người trở lên;
g) Tái phạm nguy hiểm.