Công an TPHCM đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Nguyễn Thị Mai Nhi (39 tuổi, Trợ lý của bà Nguyễn Phương Hằng), Lê Thị Thu Hà (30 tuổi, nhân viên Công ty CP Đại Nam), Huỳnh Công Tân (28 tuổi, Trưởng phòng Truyền thông Công ty CP Đại Nam) về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.
Theo nội dung vụ án, khoảng tháng 3/2021, thông qua hơn 10 tài khoản mạng xã hội YouTube, Facebook và TikTok, bà Nguyễn Phương Hằng tổ chức các buổi livestream nói về nhiều chủ đề, nội dung khác nhau được nhiều người chia sẻ, bình luận.
Tại các buổi phát trực tiếp, bị can Nguyễn Phương Hằng có những phát ngôn liên quan về đời tư, gây ảnh hưởng uy tín, danh dự một số ca sĩ, nghệ sĩ. Bị can Hằng đã lợi dụng sức ảnh hưởng của bản thân, sử dụng chức năng của mạng xã hội trên internet, tổ chức nhiều buổi phát trực tiếp nội dung thông tin không kiểm chứng, liên quan đến đời tư của người khác; trong đó sử dụng những ngôn từ mang tính chất nhục mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.
Qua thu thập tài liệu, chứng cứ, ngày 24/3, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Nguyễn Phương Hằng về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.
Bà Nguyễn Phương Hằng thời điểm bị các cơ quan chức năng bắt giữ (ảnh TL)
Chia sẻ về vụ án này, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường- Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp nhận định, hành vi của bà Nguyễn Phương Hằng diễn ra liên tục trong thời gian dài, việc thực hiện các buổi phát trực tiếp đòi hỏi rất công phu, tỉ mỉ, phải nhiều người hỗ trợ thì mới có thể thực hiện được. Bởi vậy, việc cơ quan điều tra khởi tố thêm 3 đồng phạm khác về tội “Lợi dụng quyền tự do dân chủ” là điều đã được nhiều chuyên gia pháp lý dự báo từ trước.
Theo quy định của pháp luật, đồng phạm là có từ hai người trở lên cùng cố ý thực hiện một tội phạm. Cụ thể, Điều 17 (BLHS 2015) quy định về đồng phạm như sau: “Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm”.
Về mặt lý luận thì đồng phạm có thể tồn tại ở dạng đồng phạm giản đơn hoặc là tội phạm có tổ chức. Đồng phạm giản đơn là những người có cùng ý chí thực hiện hành vi phạm tội nhưng không có sự cấu kết chặt chẽ với nhau. Phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm.
Đồng phạm sẽ gồm nhiều người có chung một ý chí, có cùng một mục đích để thực hiện hành vi phạm tội. Trong nhóm đối tượng thực hiện hành vi phạm tội đó, mỗi đối tượng có thể thực hiện với những vai trò khác nhau, làm tăng tính chất nguy hiểm của vụ án hình sự, gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn đối với sự việc.
Trong vụ án này, cơ quan điều tra đã xác định bà Nguyễn Phương Hằng là người chủ mưu, đồng thời là người trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội “Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân” theo quy định tại Điều 331 (BLHS 2015). Hành vi được xác định là ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội nên bà Hằng sẽ phải đối mặt với khung hình phạt là phạt tù từ 02 năm đến 07 năm tù.
Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường nhận định, nếu không có những người giúp sức, xúi giục bà Hằng thực hiện hành vi đưa tin sai sự thật thì có lẽ vụ việc không đi quá xa như vậy
Trên thực tế, để thực hiện các buổi phát trực tiếp lên mạng xã hội với nhiều thông tin, nói về nhiều người như vậy thì sẽ có những người chuẩn bị hồ sơ tài liệu, chuẩn bị phương tiện, công cụ giúp bà Hằng thực hiện hành vi phạm tội. Cho nên, cơ quan điều tra sẽ triệu tập tất cả những người có liên quan đến sự việc này để làm rõ ý chí, nhận thức và quá trình thực hiện hành vi có liên quan đến bà Hằng.
Nếu không có những người giúp sức, xúi giục bà Hằng thực hiện hành vi đưa tin sai sự thật thì có lẽ vụ việc cũng không đi quá xa như vậy. Những người xúi giục, giúp sức bà Hằng thực hiện hành vi xâm phạm đến lợi ích của các tổ chức cá nhân sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật với vai trò đồng phạm.
“Để xử lý những người liên quan với vai trò đồng phạm thì cơ quan điều tra sẽ thu thập các tài liệu chứng cứ để chứng minh họ biết hành vi của bà Hằng là vi phạm nhưng vẫn giúp sức hoặc xúi giục bị can này thực hiện hành vi phạm tội. Hành vi của các đồng phạm thể hiện ở việc cung cấp thông tin, chuẩn bị các phương tiện kĩ thuật hoặc cùng tham gia các buổi phát trực tiếp, thúc đẩy bà Hằng thực hiện hành vi phạm tội.
Với những người có hiểu biết pháp luật, hiểu biết xã hội, nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn cố ý thực hiện để đẩy những người khác cùng phạm tội là hành vi rất đáng trách, đáng lên án và phải bị xử lý bằng các chế tài nghiêm minh của pháp luật nhằm răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội”, Tiến sĩ Cường chia sẻ.
Điều 331. Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân
1. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.a